Theo các chuyên gia, kiểm kê khí thải là “khâu then chốt để bắt đúng bệnh trước khi chữa bệnh”, bởi các nghiên cứu hiện nay đưa ra tỷ lệ đóng góp của các nguồn ô nhiễm rất khác nhau do thiếu hệ số phát thải phù hợp, phạm vi kiểm kê chưa đồng nhất và dữ liệu chưa đủ chi tiết. Vì vậy, một chương trình kiểm kê bài bản, thống nhất và dựa trên bằng chứng khoa học là điều kiện tiên quyết giúp Hà Nội xác định đúng các nguồn gây ô nhiễm chính và thiết kế giải pháp hiệu quả. Kết quả kiểm kê cũng là dữ liệu đầu vào quan trọng cho mô hình dự báo chất lượng không khí và quy hoạch đô thị theo hướng bền vững.
Ảnh: Dữ liệu chất lượng không khí lúc 9h ngày 09/12/2025 - Theo IQAir
Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, bà Lê Thanh Thủy, thành phố từng triển khai một số hoạt động kiểm kê phát thải nhưng thiếu tính đồng bộ và chưa đưa ra được bằng chứng khoa học chặt chẽ. Hiện nay, với kinh nghiệm quốc tế và khu vực, điển hình tại Bắc Kinh, Hà Nội có cơ sở để xây dựng một lộ trình kiểm kê thông minh, toàn diện và hiệu quả. Kế hoạch dự kiến triển khai quyết liệt trong năm 2026, với kỳ vọng đến cuối năm sẽ xác định rõ các nguồn phát thải đóng góp lớn nhất gây ONKK trên địa bàn Thủ đô. Bên cạnh đó, cơ chế báo cáo dữ liệu phát thải cũng sẽ sớm được triển khai, tạo điều kiện để doanh nghiệp, tổ chức, cơ sở sản xuất và thậm chí cá nhân tham gia đóng góp xây dựng cơ sở dữ liệu phát thải toàn diện cho thành phố. (Nguồn: Lao Động TV)
Tuy nhiên, sự thiếu hụt điểm quan trắc cố định và dữ liệu liên tục là thách thức lớn đối với công tác kiểm kê phát thải. Hiện nay, Hà Nội đã có các trạm quan trắc tự động nhưng phân bố chưa đồng đều, đặc biệt tại khu vực mật độ giao thông cao, khu công nghiệp hoặc công trường xây dựng. Điều này khiến việc hiệu chỉnh mô hình, xác thực kết quả kiểm kê và phân tích đóng góp nguồn thải còn hạn chế.
Một lớp "sương mù" dày đặc bao quanh nội thành Hà Nội liên tục diễn ra những ngày qua, gây nhiều lo ngại về tình trạng ô nhiễm không khí tại thủ đô. Ảnh: Hữu Hoàng
Theo các chuyên gia, một mạng lưới quan trắc mạnh giúp kiểm kê hiệu quả hơn thông qua:
Trong bối cảnh Hà Nội hướng tới phát triển đô thị xanh và xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng, đầu tư cho hạ tầng quan trắc kết hợp mô hình hóa và công nghệ dữ liệu là nền tảng của hệ thống kiểm kê hiện đại.
Với vai trò là đơn vị tư vấn về chuyển đổi xanh và kinh nghiệm triển khai các dự án trong nước và khu vực - có thể kể đếni dự án hợp tác cùng Citepa trong khuôn khổ Chương trình Cải thiện Chất lượng Không khí ASEAN (AQIP) được tài trợ bởi AFD - KLINOVA tin rằng chương trình kiểm kê hiệu quả cần đi kèm mạng lưới quan trắc rộng, minh bạch và tích hợp dữ liệu thông minh. Điều này không chỉ hỗ trợ cơ quan quản lý trong hoạch định chính sách mà còn giúp cộng đồng hiểu rõ tình trạng không khí nơi mình sinh sống, từ đó đồng hành cùng thành phố trong nỗ lực cải thiện chất lượng không khí.
- Ngô Nhung -
