Diễn đàn Thị trường Carbon Việt Nam 2025: Xây dựng nền tảng cho cam kết Net-Zero

13:14 | 10/04/2025

Hôm nay, 10/4/2025 tại Hà Nội, Diễn đàn thị trường carbon Việt Nam do Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Cơ quan Hợp tác phát triển - Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) và cơ quan báo chí Kinh tế Việt Nam - VnEconomy phối hợp tổ chức đã diễn ra thành công tốt đẹp.

Tham dự sự kiện, đã có gần 200 đại biểu gồm lãnh đạo Cục Biển đối khí hậu và đại diện các cục, vụ chuyên trách về thị trường carbon của Bộ Tài chính, Bộ Công Thương cùng đại diện các tổ chức quốc tế, quỹ đầu tư, ngân hàng, bên tư vấn cung cấp dịch vụ, hiệp hội ngành hàng và các doanh nghiệp đang quan tâm, muốn tham gia vào thị trường carbon.

Hiện nay, Việt Nam đang thực hiện mạnh mẽ các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu, đặc biệt là mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Trong đó, xây dựng và phát triển thị trường carbon là bước đi chiến lược của Việt Nam.

Theo Quyết định số 232/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 24/1/2025 về việc thành lập thị trường carbon tại Việt Nam, lộ trình thị trường carbon Việt Nam được chia thành ba giai đoạn: Trước tháng 6/2025, xây dựng khung pháp lý và hạ tầng kỹ thuật; từ tháng 6/2025 đến hết năm 2028 vận hành thí điểm; từ năm 2029 sẽ chính thức đưa thị trường vào hoạt động trên toàn quốc.

Tại phiên thảo luận với hơn 10 câu hỏi của đại biểu đa phần đến từ khối tư nhân, Tiến sĩ Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đã chia sẻ thêm nhiều thông tin quan trọng liên quan đến chủ đề tại Diễn đàn.

Theo TS. Cường, khung chính sách về thị trường carbon tại Việt Nam hiện vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Nghị định 06/2022/NĐ-CP đang được sửa đổi, bổ sung nhằm cập nhật các quy định chi tiết hơn, không chỉ hướng tới các doanh nghiệp lớn mà còn mở rộng đối tượng tham gia cho cả các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Mục tiêu là khuyến khích sự tham gia rộng rãi, tạo nền tảng cho việc vận hành chính thức thị trường carbon vào năm 2029, đồng thời tiến tới hiện thực hóa mục tiêu Netzero vào năm 2050.

Ông cũng nhấn mạnh, cần thiết lập cơ chế tài chính rõ ràng và thúc đẩy sự tham gia của các tổ chức tín dụng, ngân hàng vào thị trường carbon. Việc này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, dự án trong việc thanh toán, trao đổi, mua bán tín chỉ carbon, đồng thời thúc đẩy hoạt động đầu tư và kinh doanh trong lĩnh vực này.

Một sáng kiến rất thực tế được TS. Cường đề xuất là xây dựng một "Sổ tay thị trường carbon" dành cho doanh nghiệp, đặc biệt là đối với thị trường carbon tự nguyện. Sổ tay sẽ cung cấp thông tin từ cơ bản đến chuyên sâu, hỗ trợ các doanh nghiệp — không phân biệt quy mô — dễ dàng tiếp cận và tham gia thị trường carbon, qua đó mở rộng sự hiểu biết và lan tỏa kiến thức cần thiết trong cộng đồng doanh nghiệp.

Đáng chú ý, Diễn đàn cũng ghi nhận những chia sẻ thực tiễn từ các doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực giao dịch tín chỉ carbon tại Việt Nam. Đại diện Công ty TTC Agris, bà Võ Hoàng Nga, Giám đốc ESG, đã trình bày kinh nghiệm thực tiễn của doanh nghiệp khi tham gia thị trường carbon tự nguyện thông qua cơ chế Verra — một trong những cơ chế tín chỉ carbon tự nguyện toàn cầu.

Theo bà Nga, việc triển khai các dự án tín chỉ carbon không chỉ giúp TTC Agris giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính nhờ vào mô hình nông nghiệp tuần hoàn, mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương. Mô hình này kết hợp trồng trọt và chăn nuôi có kiểm soát, hạn chế ô nhiễm từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp tự phát. TTC Agris hiện được coi là một trong những ví dụ điển hình cho các dự án nông nghiệp tuần hoàn tại Việt Nam muốn tham gia thị trường giao dịch tín chỉ carbon tự do. Bà Nga đưa ra khuyến nghị cho phía cơ quan quản lý nhà nước cho một thị trường trao đổi thuận lợi hơn đối với các doanh nghiệp Việt Nam thực hiện theo thị trường Carbon tự nguyện với các chuẩn mực quốc tế.

Đại diện Công ty KLINOVA, Tiến sĩ Nguyễn Phương Nam, cũng đã tham dự Diễn đàn. Tại phiên thảo luận, TS. Nam đã gửi tới Bà Sibylle Bachmann, Trưởng cơ quan hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam câu hỏi liên quan tới lộ trình hợp tác song phương của hai quốc gia về phát triển thị trường carbon. Giải đáp câu hỏi từ phía KLINOVA, bà Bachmann đã chia sẻ về định hướng hợp tác giữa hai Chính phủ Việt Nam và Thụy Sĩ, nhấn mạnh các cơ chế phối hợp thông qua cơ chế của Điều 6 Thỏa thuận Paris nhằm thúc đẩy thị trường trao đổi tín chỉ carbon giữa doanh nghiệp Thuỵ Sỹ với doanh nghiệp Việt Nam như đã thành công với một số dự án tạo tín chỉ Carbon của Thuỵ Sĩ với khu vực Đông Nam Á, hướng tới mục tiêu giảm 45% vào 2030 và Netzero 2050 của chính phủ Thuỵ Sĩ. Phía chính phủ Thuỵ Sĩ rất mong chờ vào những hợp tác cụ thể và chi tiết hợp với Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong thời gian tới, đặc biệt giai đoạn từ nay đến năm 2026.

TS. Nguyễn Phương Nam, đại diện KLINOVA, có những chia sẻ quan trọng tại sự kiện (Nguồn ảnh: Ban tổ chức Diễn đàn)

Ngoài ra, TS. Nam đã trao đổi bên lề sự kiện với bà Elvira Morella, Cố vấn Quốc gia và Kinh tế Khu vực Đông Á Thái Bình Dương của IFC và bà Phạm Liên Anh, Trưởng nhóm tư vấn và Nghiên cứu kinh tế của IFC. Ông cho rằng khảo sát của IFC về sự sẵn sàng của khối tư nhân tại Việt Nam cho hoạt động tạo thành dự án giảm nhẹ và tạo tín chỉ Carbon theo thị trường carbon tự nguyện (VCM) là rất cần thiết và phù hợp ở giai đoạn này, trước khi thị trường carbon bắt buộc trong nước của Việt Nam bắt đầu thí điểm từ tháng 6 năm 2025. Các khuyến nghị cho thị trường carbon tự nguyện (VCM) tại Việt Nam bao gồm: (1) Xây dựng chính sách rõ ràng và khung pháp lý thuận lợi cho giao dịch carbon trong VCM và theo cơ chế Điều 6; (2) Phát triển hệ sinh thái hỗ trợ VCM hoạt động hiệu quả; (3) Xây dựng hệ thống MRV vững chắc và phát triển đường cơ sở chuẩn hóa cho các dự án và (4): Xây dựng các mô hình điển hình để chứng minh lợi ích của việc tham gia vào VCM.

Mặt khác, với góc nhìn của đơn vị tư vấn cho các doanh nghiệp phát triển dự án tạo tín chỉ carbon ở Việt Nam, TS Nam ủng hộ một số khuyến nghị của đơn vị đã phát triển dự án như TTC Agris là Pháp luật Việt Nam cần một hệ thống chính sách và hướng dẫn minh bạch hơn nữa. Để nhiều doanh nghiệp như TTC Agris hay Husk Việt Nam tham gia thị trường carbon tự nguyện. Bên cạnh đó, phía cơ quan quản lý cũng cần sớm có các tiêu chuẩn về tín chỉ carbon trong nước, và hy vọng là sẽ theo chuẩn mực tín chỉ carbon quốc tế để tránh rủi ro trong giao dịch quốc tế về loại hàng hoá mới này. Đây cũng chính là bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp tiên phong trong đầu tư phát triển dự án giảm phát thải và tạo ra các hàng hoá mới này.

Diễn đàn Thị trường Carbon Việt Nam 2025 đã góp phần cung cấp thông tin chuyên sâu, cập nhật về cơ chế, chính sách và lộ trình vận hành thị trường carbon. Qua đó, giúp cộng đồng doanh nghiệp tư nhân chuẩn bị tốt hơn cho việc tham gia, đồng thời tạo cơ hội để cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt nhu cầu thực tiễn, hoàn thiện chính sách và đảm bảo hiệu quả trong quá trình triển khai thị trường carbon tại Việt Nam.