Kiểm kê phát thải khí nhà kính (KNK) đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi và hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net-zero) của Việt Nam vào năm 2050. Theo đó, từ năm 2025, các doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện kiểm kê mức phát thải KNK theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.
Liên quan tới năng lực kiểm kê KNK của các doanh nghiệp hiện nay, TS. Nguyễn Phương Nam, CEO Công ty Tư vấn & Dịch vụ Đổi mới khí hậu KLINOVA đã có buổi chia sẻ với Truyền hình Quốc hội về vấn đề này. TS. Nam đánh giá doanh nghiệp Việt Nam đã nhận thức được rằng việc kinh doanh, sản xuất phải đi kèm với nghĩa vụ bảo vệ môi trường. Trong thời điểm hiện tại, kiểm kê khí thải nhà kính là vấn đề rất cấp bách, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, ngoại trừ một số ít doanh nghiệp FDI hoặc doanh nghiệp lớn đã triển khai, phần lớn các doanh nghiệp trong nước thuộc danh mục cơ sở phải kiểm kê KNK vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn trong việc thực hiện nhiệm vụ này.
TS. Nam cho rằng việc thống kê số liệu chưa bài bản là khó khăn lớn nhất mà doanh nghiệp gặp phải. Doanh nghiệp cần được tiếp cận với các chuyên gia, các buổi tuyên truyền, hướng dẫn để có thể tự thực hiện kiểm kê KNK, biết cách thu thập dữ liệu đúng phương pháp và kỹ thuật sao cho quá trình kiểm kê KNK được thực hiện minh bạch, thống nhất.
Theo Dự thảo mới nhất của Bộ Tài nguyên và Môi trường, 341 cơ sở chăn nuôi có mức phát thải từ 3000 tấn CO2 trở lên, cụ thể là nuôi 1000 đầu lợn hoặc 500 đầu gia súc lớn như trâu và bò sẽ bắt buộc phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Theo TS. Nam, việc các cơ sở chăn nuôi phải kiểm kê KNK là yêu cầu thách thức nhưng cũng là cơ hội. Vì ngoài việc bán sản phẩm thịt, sữa, những cơ sở chăn nuôi triển khai các hoạt động giảm phát thải tốt còn có thể bán cả tín chỉ carbon. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở chăn nuôi hiện nay đều chăn nuôi theo hướng truyền thống, chưa có thói quen ghi chép các số liệu liên quan phục vụ cho việc kiểm kê KNK. Chính vì vậy để có thể triển khai, cần phải có lộ trình cụ thể và linh hoạt, giúp doanh nghiệp có thời gian để thích nghi.
Có thể nói, đây là quá trình chuyển đổi lâu dài bởi mỗi quy trình sản xuất của doanh nghiệp đều đã được thiết lập cố định nên việc chuyển đổi cần thời gian và lộ trình. Việc kiểm kê phát thải KNK chính là bước đi đầu tiên và nền tảng nhất để doanh nghiệp biết được vị trí trong bản đồ giảm phát thải KNK của quốc gia, từ đó đưa ra những kế hoạch cắt giảm khí thải nhà kính hợp lý.
