Chuỗi talkshow “Talk GreenBiz – La bàn tăng trưởng xanh” là chương trình chuyên đề do Quỹ Vì tương lai xanh phối hợp cùng báo Dân trí triển khai nhằm phân tích xu hướng, chính sách và các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững trong doanh nghiệp. Mỗi số tập trung vào một chủ đề cụ thể từ tài chính xanh, năng lượng tái tạo đến thị trường carbon, với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực. Phiên thảo luận lần này là số cuối cùng của chuỗi, tập trung vào câu chuyện tín chỉ carbon và những cơ hội – thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi xanh.
TS. Nguyễn Phương Nam và TS. Nguyễn Sỹ Linh tại talkshow. Ảnh: Hữu Hoàng
Theo TS Nam, thị trường tín chỉ carbon tự nguyện khác biệt rõ rệt với thị trường bắt buộc. Nếu thị trường bắt buộc vận hành theo hạn ngạch và cơ chế giám sát nhà nước, thì thị trường tự nguyện hoạt động dựa trên cung – cầu và mức giá do các bên tự thỏa thuận. Cơ chế này mang lại không gian linh hoạt hơn cho doanh nghiệp Việt Nam, nhất là những doanh nghiệp đang muốn tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, sự linh hoạt đó đi kèm yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt các bộ tiêu chuẩn và quy trình của các tổ chức quốc tế. TS Nam chỉ ra rằng quá trình hình thành tín chỉ carbon có thể kéo dài đến hai năm, với năm bước liên tục từ đăng ký, thẩm định, giám sát đến cấp chứng nhận. Kết quả cuối cùng không phụ thuộc vào hồ sơ thiết kế mà dựa hoàn toàn vào hiệu quả vận hành thực tế, khiến nhiều dự án dù đăng ký thành công vẫn không thể tạo tín chỉ nếu không đáp ứng yêu cầu kiểm định liên tục.
TS. Nguyễn Phương Nam - CEO KLINOVA, Đánh giá viên quốc tế của UNFCCC từ 2017 chia sẻ về thị trường các-bon tự nguyện. Ảnh: Hữu Hoàng
Từ thực tế tư vấn của KLINOVA, ông cho biết những dự án thành công đều là các dự án có sự cam kết dài hạn của doanh nghiệp, đảm bảo nguồn lực cho hệ thống đo đạc – báo cáo – thẩm tra (MRV) và duy trì vận hành ổn định. Ngược lại, nhiều trường hợp thất bại xuất phát từ việc kỳ vọng ngắn hạn, thiếu nhân sự chuyên môn hoặc không đủ khả năng duy trì giám sát định kỳ. Điều này càng khẳng định rằng tín chỉ carbon chỉ thực sự là cơ hội khi doanh nghiệp coi đó là một phần trong chiến lược kinh doanh và chuyển đổi xanh.
Trong phần phân tích về lợi ích, TS Nam nhấn mạnh tín chỉ carbon không chỉ đem lại dòng doanh thu phụ trợ mà còn tạo dựng uy tín thương hiệu, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở ra cánh cửa tiếp cận vốn xanh từ các nhà đầu tư quốc tế. Doanh nghiệp có hệ thống MRV minh bạch và dự án đạt chuẩn thường được đánh giá cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh các yêu cầu về phát thải ngày càng khắt khe.
Về mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Việt Nam, TS Nam cho rằng sự phân hóa hiện rất rõ nét. Một nhóm doanh nghiệp tiên phong đã tích hợp mục tiêu giảm phát thải vào chiến lược phát triển từ sớm, đặc biệt là các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng quốc tế. Trong khi đó, phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ mới tiếp cận tín chỉ carbon trong vài năm gần đây, sau khi thị trường carbon được đưa vào Luật Bảo vệ môi trường và cam kết Net Zero 2050 của Việt Nam. Dù vậy, quá trình này cũng đang tạo nên sự chuyển biến tích cực, khi nhiều doanh nghiệp bắt đầu coi tín chỉ carbon như cơ hội tái cấu trúc mô hình kinh doanh theo hướng hiện đại, ít phát thải và phù hợp với tiêu chuẩn thương mại xanh quốc tế.
Cùng với các phân tích của TS Nguyễn Sỹ Linh về thị trường bắt buộc, TS Nam nhấn mạnh rằng chất lượng tín chỉ, tính minh bạch dữ liệu và niềm tin của người mua là yếu tố cốt lõi để thị trường vận hành bền vững. Kinh nghiệm từ EU hay Hàn Quốc cho thấy việc duy trì quỹ bình ổn giá và hệ thống giám sát mạnh giúp ổn định thị trường trước biến động và thu hút sự tham gia của các định chế tài chính. Tại Việt Nam, dù hệ sinh thái thị trường carbon còn mới, tiềm năng lại rất lớn, từ môi giới, thẩm định đến phát triển dự án. TS Nam cho rằng nắm bắt tiêu chuẩn quốc tế và xác lập chiến lược dài hạn chính là chìa khóa để doanh nghiệp Việt tạo lập tín chỉ chất lượng, mở rộng thị trường xuất khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Khép lại chia sẻ, TS Nam nhấn mạnh rằng tín chỉ carbon là “quả ngọt xứng đáng” cho những doanh nghiệp kiên trì với chuyển đổi xanh, hiểu đúng bản chất thị trường và đầu tư nghiêm túc cho quy trình tạo lập tín chỉ. Đó cũng là con đường để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đáp ứng yêu cầu giảm phát thải, mà còn nắm bắt cơ hội tài chính mới trong kỷ nguyên phát triển bền vững.
- Hữu Hoàng -
Xem toàn bộ chương trình Talkshow tại:
_cr_480x332.jpg)
